Het overkomt me maar heel zelden, de laatste keer was in New York zes jaar geleden. Ver van huis blader je bij iemand in een album vol familiefoto’s – en plots: deze foto heb ik ook! En ik sta er zelf op! Het overkwam me enkele dagen geleden weer in Borne.
De foto dateert van de zomer van 1948, ze is genomen achter het huis in Almelo waarin ik opgroeide. De kleine Sjonnie, net een jaar oud, wordt omringd door drie meisjes, knáppe meisjes. Van boven links, met de klok mee: Eva (Eefje, geboren in februari 1938), Irene (juni 1941) en, met trommel, Marion (december 1946). Twee van de vier kinderen zijn van vóór de ramp, twee van erna. De drie meisjes-Stern zijn de kinderen van Ilse Katzenstein (1910-1992) en Erich Stern (1906-1971). Het echtpaar is in 1936 in Bremerhafen gehuwd en in hetzelfde jaar naar Nederland gevlucht. Mijn grootouders Julia en Adolf Löwenhardt zijn ook in 1936 naar Nederland gevlucht. Beide echtparen vestigden zich in Goor waar zij met een derde compagnon een bedrijf opzetten, de Goorse Vetindustrie GOVEI.
De foto woont in het fotoalbum van Irene… en een tweede afdruk dus in dat van mij. Tot ik Irene sprak wist ik niet wie de meisjes waren. Zij vertelt het verhaal. Het is uitzonderlijk, een onderduikverhaal met een happy end.
Het plaatselijk verzet in Goor vond voor de beide dochters (Eefje was vier jaar oud, Irene één) twee verschillende onderduikadressen in Hengelo. De ouders vluchtten naar Spanje maar moesten door bedrog van hun begeleider hun reis net voor de Belgisch-Franse grens afbreken. Zij keerden terug naar Nederland.
In Amsterdam vond Ilse een kamer voor haar en Erich. Op deze kamer aan het Cremerplein konden zij tot de bevrijding blijven. Hun twee dochtertjes waren in Hengelo in goede handenen hoefden evenmin van onderduikadres te wisselen. De ouders van Erich en Ilse waren Europa tijdig ontvlucht en dus veilig in Amerika.
Drie jaren voor deze foto werd het gezin herenigd. Dat vergde voor de meisjes enige aanpassing, maar de gedwongen scheiding heeft geen blijvende psychische schade nagelaten. Het gezin Stern kwam zonder trauma uit de oorlog.
