Oldenzaal, 24 augustus 1897. Rond vijf, zeshonderd mannen en jongens trekken joelend door de straten van Oldenzaal. Zij hebben het op Joden gemunt. Ruiten worden ingegooid, ruiten van Joodse huizen – maar ook die van de Nederlands Hervormde arts die verdacht wordt van Joodse sympathieën. De mannen en jongens van Oldenzaal zingen het Buschofflied, op […]
Bruidegomsgeld
DE CHOPPE VAN MIJN GROOTOUDERS Veehandelaar Herman Weijl is een gezien man in de kille van Oldenzaal. Hij is één van de ‘Parnessiem’, leden van het bestuur van de Joodse gemeente. Het is 19 november 1914, Herman is negenenvijftig jaar en eenentwintig jaar getrouwd met Jansje Poortje uit Muntendam. Zij hebben twee kinderen gekregen, Louisa […]
In de navel van het heelal
Familieleden in Joodse organisaties De Joodse Gemeente (kille) was – en is nog steeds – de organisatievorm van de plaatselijke Joodse bevolking. Hartog Beem noemde in zijn Verdwenen Mediene de kille voor het betalende lid ervan (de balboos) ‘de navel van het heelal’.1 H. Beem, De verdwenen mediene. Kol Hakohol Hakodousj Hazee. Amsterdam, Joachimsthal, 1950 [↩]
De beestensnijder van Oldenzaal
Leizer Melamed was 32 jaar oud toen de “Israëlietische Gemeente” van Oldenzaal hem in 1903 aanstelde als “Koster” en “Sjocheit”. Naast rabbijn Frank (in 1905 opgevolgd door Marcus Klein) had hij twee van de belangrijkste functies in de Joodse gemeenschap van de stad. Zijn werk als sjammes (koster, sjoeldienaar) hield in dat hij iedere sjabbes […]