De valse Dalet
De agent moet er even over nadenken. Hij staart voor zich uit over zijn stuurwiel, door de voorruit van zijn imposante politiewagen. Het is me opgevallen dat de politie in de dorpen prominent aanwezig is. Schijnbaar doelloos patrouilleert een politiewagen heen en weer, net als in het vorige dorp waarin we verbleven. Zou er een…
Kaddiesj voor driehonderd Mark
Er was ongeloof. Dat kon toch niet waar zijn? Hermann Löwenhardt opgegroeid in een weeshuis? Het jongste van de twaalf Löwenhardtkinderen uit Oberhemer, geboren in 1892 en in de jaren twintig naar de Verenigde Staten…
Twee Hermannen
Herman (Heiman) Weijl was één van mijn vier overgrootvaders. Alle vier waren Joodse slagers: Izaäk de Leeuw Azn. (1862-1941) in Almelo, Isaäk ten Brink Mzn. (1858-1943) in Denekamp, Levi Löwenhardt (1840-?) in Hemer, Duitsland en…
Nettie
In de sjabbesnacht van 13 juni 2020, 21 siewan 5780, overleed onze dierbare Nettie in zorgcentrum Regina Pacis in Arnhem. Zij werd 97 jaar oud en in haar heeft de laatste van de ‘oorlogsgeneratie’ van…
Sternlager
Hermann Kleeblatt stierf in het Sternlager van concentratiekamp Bergen-Belsen. Hij was zeventig jaar oud en de laatste van het gezin Kleeblatt die aan de nazibarbaren ten prooi viel. De rest was al dood, zoon Arthur…
Joods verzet in Overijssel
Toespraak 4 mei 2020 bij het Provinciaal Verzetsmonument Overijssel te Markelo:
Wij herdenken de vrouwen en mannen die hun leven hebben gelaten in de strijd tegen de bezetter. Vierhonderd zeventig in getal, hun namen staan gebeiteld in dit monument. Maar we herdenken óók mensen wier naam hier niet in reliëf is te zien. Ik doel op de mannen en vrouwen uit de illegaliteit die de bevrijding hebben beleefd.
Kale koppen
Een mysterieuze foto uit het familiearchief: van slechts één van de tien personen is de identiteit bekend. Op de achterzijde is in het Duits geschreven ‘Neuenahr, zomer 1924’. De tweede man van links, duidelijk jonger…
Huisarrest
4-5 april 1945 <-> 4-5 april 2020
Vijfenzeventig jaren na de bevrijding van mijn geboorteplaats Almelo schrijf ik over de onderduik van mijn ouders en zoveel andere Joodse Almeloërs. Door de bevrijding van de stad door Canadese troepen kwam daaraan na ruim twee-en-een-half jaar een eind.
Op het moment waarop ik dit schrijf staan bijna alle Europeanen onder een lichte of zware vorm van huisarrest. Noodgedwongen: een onverwachte pandemie, ongekend in de moderne tijd door zijn omvang en impact. Het virus schrijft ons de wet voor. Met partner en kinderen of helemaal alleen, opgesloten in eigen huis.
Sefer Sjeni
Het zilveren plaatje heeft de omvang van een visitekaartje, maar dikker. Martin, vandaag de gabbaj die de rabbijn assisteert, heeft het me aangereikt. Het is bijna tijd voor de Toralezing, hij verdeelt het stapeltje plaatjes over de mannen in sjoel. Twee woorden Hebreeuws, ik lees SFR SJN, sefer sjeni. Tweede Torarol.
